İşçilerin Yıllık Ücretli İzin Hakkı

İşçilerin yıllık ücretli izin hakkı, Anayasa’nın 50. maddesinde düzenlenmiştir ve işçilerin temel haklarından biridir. İşçi, dinlenme hakkını kullanmak zorundadır; izni kullanmaktan feragat etmesi kanunen yasaktır. Bu, işçinin dinlenme hakkını elinden almamak için önemli bir kuraldır.

Kullanılmayan İzin Paraları Ne Zaman Ödenir?

İş Kanunu’na tabi çalışanların kullanılmayan izin hakları, işyerindeki çalışmaları süresince korunur. İşçi, yıllarca çalışmış olsa dahi kullanmadığı izinlerin ücretini işten ayrıldığı tarihteki son maaşı üzerinden talep edebilir. Ancak, kullanılmayan izin parası işyerinde çalışırken ödenemez; işçi ve işveren arasında yapılan rızaya dayalı anlaşmalar da bu konuda geçerli değildir.

İşveren İzinlerin Kullanıldığını Kanıtlamak Zorundadır

Bazı işverenler, işçinin kullanmadığı yıllık iznini kullandığı gibi gösterebiliyor. Ancak, işçinin yıllık izinlerini kullandığını ispatlamak işverene aittir. İzinlerin kullanıldığını ispatlayan belgeler, imzalı izin defteri ya da benzeri belgeler olmalıdır. İşverenin, kullanılmayan izinleri çalışılmış gibi göstermek için işçiden yazılı alması ise yasadışıdır.

İzin Parasının Hesaplanma Süresi

İşçi, kullanmadığı iznin parasını yalnızca işten ayrıldıktan sonra alabilir. İşçinin işverence haklı bir nedenden dolayı işten çıkartılması dahi, izin parası almasına engel değildir. Ancak, işçilerin izin parasını almak için işten ayrıldıkları tarihten itibaren 5 yıl içinde talepte bulunmaları gerekmektedir. 5 yıl sonunda, hak talep edilemez.

İzin Parasının Hesaplanması

Kullanılmayan yıllık izin parası, işçinin işyerinden ayrılmadan önceki son ücretine göre hesaplanır. İzin parası, ödeme yapıldığı ayda prime esas kazanç matrahına dahil edilir. Eğer matrah, asgari ücretin 7,5 katını aşmazsa, brüt izin ücretinden sosyal sigorta ve işsizlik sigortası primi kesilir. Kalan tutardan gelir ve damga vergisi düşüldükten sonra net ödeme yapılır.

Yıllık İzinlerin Bölünmesi

Yıllık ücretli izin, kanunen işveren tarafından bölünemez. Ancak, işveren ve işçi arasında anlaşma sağlanması durumunda, izin süresi 10 günden az olmamak kaydıyla bölümler halinde kullanılabilir. İşveren, yıl içinde verilmiş ücretli ve ücretsiz izinleri veya hastalık iznini yıllık izinden düşemez.

İzin Süresinin Hesaplanması

İzin süresi, işçinin hizmet süresine göre belirlenir. En az bir yıl çalışmış işçiler izin kullanma hakkına sahiptir. Çalışma süresi 1-5 yıl arasında olan işçilere 14 gün, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün, 15 yıldan fazla olanlara ise 26 günden az izin verilemez. Ayrıca, 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler için yıllık en az 20 gün izin verilir.

Sonuç olarak, işçilerin yıllık izin hakları yasal olarak korunur ve bu hakların kullanılması işçilerin dinlenme hakkı açısından önemlidir. İşverenlerin bu kurallara uymaları ve izin sürelerini düzgün şekilde takip etmeleri gerekmektedir. İşçiler de haklarını bilerek, işten ayrıldıklarında izin paralarını talep edebilirler.